ضرورت یک سواد

وقتی کتاب «آس‌وپاس‌» نوشتۀ جرج اورول را دست‌مان می‌گیریم و شروع می‌کنیم به خواندن، آرام‌آرام ترس به جان‌مان می‌نشیند. روزنامه‌نگار و مترجمی که بر اثر رکود اقتصادی یکی‌یکی کارهایش، و به تبع، درآمدش کم می‌شود تا اینکه در چند ماه به کارتن‌خوابی می‌رسد. پیش خودمان فکر می‌کنیم نکند ما هم چنین سرنوشتی داشته باشیم.
وقتی می‌شنویم هشتاد درصد افرادی که در پیری طعم فقر را می‌چشند در دوران جوانی هرگز فقیر نبوده‌اند، این نگرانی بیشتر در وجودمان ریشه می‌دواند. نکند حالا که دست‌مان به دهان‌مان می‌رسد و یکی را دو تا می‌خریم و خریدهای غیرضروری داریم، روزی برای دانه‌دانۀ این خرج‌ها افسوس بخوریم. مسائل مالی بر همۀ ابعاد زندگی سایه می‌اندازد؛ از کاهش قدرت خرید و گرسنگی پنهان و تأثیر بر سلامت افراد تا کاهش نرخ فرزندآوری. از ایجاد یأس افسردگی تا ایجاد تنش‌های خانوادگی و اجتماعی.
«سواد» در تعریف جدید یونسکو به معنای دانش و مهارتی است که بتواند تغییری در زندگی ما و اطرافیان‌مان ایجاد کند. «سواد مالی» قرار است ما را آگاه و توانمند کند تا اوضاع زندگی‌مان را در هر حدی که هست بهبود بدهیم. سواد مالی با 6 سرفصل و 127 مفهوم آموزشی ما را در مدیریت بهتر امور مالی زندگی‌مان کمک می‌کند. هر چقدر اوضاع و احوال اقتصادی جامعه بد باشد، چیزی از مسئولیت ما در قبال خودمان، همسر و فرزندان‌مان، یعنی همۀ آن‌هایی که دوست‌شان داریم، کم نمی‌کند.

شش سرفصل سواد مالی

سواد مالی مانند ورزش و نرمش است. بدون ورزش هم می‌توان زندگی کرد، اما بدن‌های نحیف با کوچک‌ترین ضربه‌ها و حادثه‌ها، آسیب می‌بینند. رعایت آموزه‌های سواد مالی مانند یک باشگاه ورزشی کمک می‌کند میزان این آسیب‌پذیری کاهش پیدا کند. نگرانی‌های مالی اگر در مرحلۀ نگرانی باقی بمانند نه تنها چاره‌ساز نیستند که آسیب‌زا نیز خواهند بود. اما اگر انرژی و انگیزه‌ای برای تصمیم‌ها و رفتارهای درست مالی باشند کمک زیادی به مدیریت مالی بهتر ما خواهند کرد.
دوران کهنسالی و کاهش توان کار و کسب درآمد، هزینه‌های ناشی از بیماری‌ و تصادف و ...، همه نشان‌دهندۀ لزوم آینده‌نگری و در نظر گرفتن صندوق اضطراری برای این پیشامدهاست. علاوه بر این بحران‌ها و مشکلات اقتصادی نیز گاهی تلنگری خواهند بود برای اینکه باید با جدی گرفتن سواد مالی برای روزهای دشوار احتمالی از خیلی قبل آماده و مهیا بود. همه‌گیری کرونا در جهان، وضعیت اقتصادی بسیاری از مردم را تحت تأثیر قرار داد، اما از سوی دیگر موجب شد خانواده‌های زیادی دربارۀ شیوۀ مدیریت مالی خود بازنگری کنند و خود را در برابر چنین حوادثی مقاوم‌تر کنند.  
در این میان با وجود آنکه زنان در اغلب خانواده‌ها، مدیر مالی و تصمیم‌گیرندۀ اصلی دربارۀ هزینه‌ها هستند، سنجش‌های سواد مالی نشان می‌دهد سطح سواد مالی آن‌ها به صورت معناداری پایین‌تر از مردان است و در برخی قسمت‌ها مانند سرمایه‌گذاری این فاصله دوچندان است. این امر ریشه‌ها و راهکارهای مختلفی دارد، اما باید بدانیم با توجه بیش از پیش زنان به سواد مالی، جهش و اتفاقات خوب زیادی در مدیریت درست امور مالی خانواده‌ها شاهد خواهیم بود.